اسکلروتراپی یک روش درمانی غیرجراحی است که برای درمان عروق واریس و رگهای عنکبوتی به کار میرود.
در این روش، مادهای شیمیایی به نام اسکلروزانت به داخل رگهای آسیبدیده تزریق میشود.
این ماده باعث التهاب و لخته شدن رگ میشود و در نتیجه، رگ از بین میرود و به تدریج جذب بدن میشود.
هدف اصلی اسکلروتراپی از بین بردن رگهای واریسی و بازگشت جریان خون به وضعیت طبیعی است.
این روش بهطور معمول برای درمان رگهای سطحی و کوچک مؤثر است و میتواند زیبایی پوست را بهبود بخشد و علائم ناخوشایند واریس را کاهش دهد.
واریس عارضهای است که در آن رگها گشاد شده و دچار آسیبدیدگی میشوند.
این بیماری عمدتاً در پاها دیده میشود و میتواند باعث بروز علائم ناخوشایندی همچون درد، سنگینی، تورم و تغییرات پوستی شود.
در موارد شدید، واریس میتواند به مشکلات جدیتری مانند ترومبوز ورید عمقی یا زخمهای واریسی منجر شود.
به همین دلیل، درمان واریس اهمیت زیادی دارد، نه تنها از منظر زیبایی، بلکه برای جلوگیری از بروز عوارض طولانیمدت و بهبود کیفیت زندگی بیمار.
برای درمان واریس روشهای مختلفی وجود دارد که بسته به شدت بیماری و نوع رگهای آسیبدیده انتخاب میشوند.
از جمله این روشها میتوان به درمانهای غیرجراحی مانند اسکلروتراپی، لیزر درمانی و بستن رگها با استفاده از تکنیکهای مختلف اشاره کرد.
همچنین در موارد شدیدتر، ممکن است جراحیهای باز یا حداقل تهاجمی مانند درمان با لیزر درونرگ یا فرکانس رادیویی پیشنهاد شود.
انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به شدت و نوع واریس، وضعیت عمومی بیمار و توصیه پزشک دارد.
اسکلروتراپی بهعنوان یکی از مؤثرترین روشها برای درمان واریس پا شناخته میشود.
فهرست مطالب
Toggleترکیبات مواد تزریقی در اسکلروتراپی
در درمان واریس با اسکلروتراپی، از ترکیبات شیمیایی مختلفی به عنوان مواد تزریقی (اسکلروزانتها) استفاده میشود تا رگهای واریسی را مسدود کرده و باعث جذب تدریجی آنها توسط بدن شوند.
این مواد عمدتاً شامل ترکیبات مختلفی هستند که خواص شیمیایی خاصی دارند تا بتوانند رگهای آسیبدیده را به طور مؤثر از بین ببرند.
در این مقاله کلینیک ایران واریس به برخی از مهمترین ترکیبات مواد تزریقی در اسکلروتراپی اشاره میکنیم:
پلی دکانول (Polidocanol)
پلی دکانول یکی از رایجترین مواد اسکلروتراپی است که برای درمان واریس به کار میرود.
این ترکیب یک سورفکتانت است که با تاثیر بر دیواره رگها، باعث التهاب و تخریب رگهای واریسی میشود.
این ماده باعث آسیب به سلولهای داخلی رگها شده و منجر به انسداد رگ و جذب آن توسط بدن میشود.
پلی دکانول به طور گستردهای در درمان رگهای کوچک و بزرگ استفاده میشود و معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر مواد اسکلروتراپی دارد.
سلتزر (Sodium Tetradecyl Sulfate, STS)
سلتزر یا سدیم تترا دسیل سولفات یکی دیگر از مواد اسکلروتراپی است که به طور مؤثر برای درمان واریس و رگهای عنکبوتی به کار میرود.
این ماده باعث آسیب به دیواره رگها میشود و به تدریج رگهای واریسی را از بین میبرد.
سلتزر به ویژه برای رگهای بزرگتر و عروق سطحی مؤثر است. با این حال، نسبت به پلی دکانول ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشد، مانند واکنشهای آلرژیک یا عوارض موضعی.
گلیکول (Glycerin)
گلیکول یکی دیگر از مواد تزریقی است که در برخی موارد برای درمان واریس استفاده میشود.
این ترکیب به طور عمده برای درمان رگهای بسیار کوچک یا رگهای سطحی به کار میرود.
گلیکول با تحریک دیواره رگها باعث مسدود شدن آنها و از بین رفتن رگهای آسیبدیده میشود.
این ترکیب معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد و در بسیاری از بیماران تحملپذیر است.
پروفیلین (Tetrahydroxypropyl Ethylenediamine)
پروفیلین نیز یکی از مواد تزریقی است که در اسکلروتراپی به کار میرود.
این ترکیب بیشتر برای درمان رگهای بزرگ و عمقیتر استفاده میشود.
پروفیلین با تاثیر بر سطح داخلی رگها باعث آسیب به بافت رگ و ایجاد لختههایی میشود که در نهایت باعث از بین رفتن رگها میشود.
تمام این مواد اسکلروتراپی باعث التهاب و مسدود شدن رگهای آسیبدیده میشوند، ولی بسته به نوع رگها و شرایط بیمار، پزشک ممکن است یکی از این ترکیبات را انتخاب کند.
انتخاب ماده تزریقی مناسب بر اساس عواملی همچون نوع و اندازه رگها، حساسیت بیمار به مواد شیمیایی و میزان موفقیت درمان در هر مورد متفاوت خواهد بود.
مکانیزم عملکرد اسکلروتراپی در درمان واریس
اسکلروتراپی یک روش درمانی مؤثر برای درمان عروق واریسی است و از علت های ایجاد واریس پا جلوگیری می کند که از طریق تزریق مواد شیمیایی به درون رگهای آسیبدیده، فرآیندی را آغاز میکند که منجر به مسدود شدن و جذب تدریجی این رگها توسط بدن میشود.
این فرآیند به صورت مرحلهای رخ میدهد و به بازگشت جریان خون به رگهای سالم و بهبود وضعیت ظاهری و عملکردی وریدها منجر میشود.
مکانیزم دقیق عملکرد اسکلروتراپی به شرح زیر است:
تزریق مواد اسکلروتراپی به رگهای واریسی
در مرحله اول، پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار ریز، مواد شیمیایی خاصی (مانند پلی دکانول یا سدیم تترا دسیل سولفات) را به داخل رگهای واریسی تزریق میکند.
این مواد به داخل دیواره رگها نفوذ میکنند و باعث ایجاد التهاب در سلولهای پوشاننده رگ میشوند.
التهاب و لخته شدن رگها
ماده اسکلروتراپی با تحریک سلولهای دیواره رگها، یک واکنش التهابی ایجاد میکند.
این التهاب باعث آسیب به دیواره داخلی رگ و از بین رفتن خاصیت کشسانی آن میشود.
در نتیجه، رگها دچار لخته شدن و انسداد میشوند. به طور خاص، اسکلروتراپی موجب میشود که دیواره رگها به هم بچسبند و لختههای خون تشکیل شوند که به تدریج باعث مسدود شدن رگ میشود.
جذب رگ مسدود شده توسط بدن
پس از مسدود شدن رگ، بدن به طور طبیعی تلاش میکند تا این رگ مسدود شده را جذب کرده و از بین ببرد.
در واقع، رگهای واریسی که تخریب شدهاند، توسط بافتهای اطراف جذب میشوند و به تدریج از بین میروند.
این فرآیند ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد، اما در نهایت رگهای آسیبدیده به طور کامل ناپدید میشوند.
بازگشت جریان خون به رگهای سالم
با از بین رفتن رگهای واریسی، جریان خون به رگهای سالم و طبیعی که قادر به انجام وظیفه خود هستند، هدایت میشود.
این فرآیند باعث بهبود گردش خون در پاها و کاهش علائم ناخوشایند واریس میشود.
در نتیجه، درد، تورم، سنگینی و تغییرات پوستی ناشی از واریس کاهش یافته و وضعیت ظاهری پوست بهبود مییابد.
در مجموع، اسکلروتراپی بهعنوان یک روش کمتهاجمی و مؤثر، رگهای واریسی را از بین میبرد و به بازگشت عملکرد طبیعی و ظاهری عروق کمک میکند.
این روش نیاز به دوره بهبودی کوتاه و حداقل مداخلات دارد و برای بسیاری از بیماران یک گزینه درمانی مناسب است.
نحوه انجام اسکلروتراپی
اسکلروتراپی یک روش درمانی غیرجراحی برای درمان رگهای واریسی و رگهای عنکبوتی است که معمولاً در مطب پزشک انجام میشود.
در ابتدا، پزشک معاینهای دقیق از رگهای آسیبدیده انجام میدهد و برای بررسی دقیقتر، ممکن است از سونوگرافی استفاده کند.
پس از ارزیابی، ناحیه درمانی تمیز شده و معمولاً نیازی به بیحسی موضعی نیست، زیرا تزریقها معمولاً بدون درد انجام میشوند.
سپس پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار ریز، مادهای شیمیایی به نام اسکلروزانت را به داخل رگهای واریسی تزریق میکند.
این ماده باعث التهاب و لخته شدن رگها میشود و به تدریج رگها مسدود و جذب بدن میشوند.
پس از تزریق، پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که به مدت کوتاهی پیادهروی کند یا پاهای خود را حرکت دهد تا جریان خون بهبود یابد.
به علاوه، پس از درمان معمولاً از بیمار خواسته میشود که جوراب فشاری مخصوص بپوشد.
این جورابها کمک میکنند تا فشار مناسب روی رگها اعمال شده و فرآیند جذب رگهای مسدود شده تسریع شود.
همچنین، بیمار باید از ایستادن یا نشستن طولانی مدت و قرارگیری در دمای بسیار گرم خودداری کند تا نتیجه درمان به بهترین شکل حاصل شود.
دوره بهبودی پس از اسکلروتراپی کوتاه است و بیشتر بیماران میتوانند بلافاصله به فعالیتهای روزمره خود ادامه دهند.
با این حال، ممکن است بیمار نیاز به چندین جلسه درمانی داشته باشد تا تمامی رگهای واریسی درمان شوند.
هر جلسه معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد و بسته به وضعیت بیمار و شدت واریس، فاصله بین جلسات باید چند هفته باشد.
در مجموع، اسکلروتراپی یک روش مؤثر و کمتهاجمی برای درمان رگهای واریسی است که نتایج قابل توجهی را بدون نیاز به جراحی فراهم میآورد.
اثرات اسکلروتراپی بر عروق واریسی پا
اسکلروتراپی تأثیر قابل توجهی بر عروق واریسی پا دارد و یکی از مؤثرترین روشها برای درمان این عارضه است.
این روش با تزریق مواد اسکلروزانت به داخل رگهای واریسی باعث مسدود شدن آنها و جذب تدریجی رگهای آسیبدیده توسط بدن میشود.
اولین اثر این درمان، بهبود ظاهر پوست است؛ زیرا پس از از بین رفتن رگهای واریسی، خطوط و عروق برجسته که معمولاً بهصورت رگهای آبی یا بنفش در سطح پوست دیده میشوند، ناپدید میشوند و پوست ظاهری صافتر و طبیعیتر پیدا میکند.
علاوه بر بهبود ظاهری، اسکلروتراپی به کاهش علائم ناخوشایند انواع واریس مانند درد، سنگینی و تورم کمک میکند.
رگهای واریسی معمولاً جریان خون را مختل کرده و فشار زیادی به دیوارههای رگها وارد میآورند که باعث بروز این علائم میشود.
با از بین رفتن رگهای آسیبدیده، خون به رگهای سالم و طبیعی هدایت میشود، که منجر به بهبود گردش خون و کاهش علائم واریس میگردد.
اثرات اسکلروتراپی در بلندمدت نیز بسیار مثبت است. پس از مسدود شدن و جذب رگهای واریسی، احتمال بروز واریسهای جدید کاهش مییابد.
با این حال، این روش به طور کامل از عود واریس جلوگیری نمیکند، اما میتواند مدت زمان بروز علائم و نیاز به درمانهای بعدی را به تأخیر اندازد.
در برخی بیماران، درمانهای اضافی ممکن است برای حفظ نتایج مطلوب لازم باشد.
در نهایت، اسکلروتراپی برای بیشتر بیماران، به ویژه کسانی که دچار واریسهای سطحی یا رگهای عنکبوتی هستند، یک روش مؤثر و ایمن به حساب میآید.
این درمان نهتنها به بهبود ظاهر پاها کمک میکند، بلکه به بهبود عملکرد عروق نیز منجر میشود.
با این حال، در موارد شدیدتر واریس یا مشکلات عروقی پیچیدهتر، ممکن است ترکیب اسکلروتراپی با روشهای درمانی دیگر، مانند جراحی یا لیزر، لازم باشد تا بهترین نتایج حاصل شود.